Κανάρης, Κωνσταντίνος

(Ψαρά 1793 – Αθήνα 1877). Αγωνιστής του 1821 και πολιτικός. Ήταν γιος ναυτικού και έμαθε λίγα γράμματα στο νησί του. Ακολούθησε το ναυτικό επάγγελμα των Ψαριανών ξεκινώντας από μούτσος, για να γίνει καπετάνιος επιδεικνύοντας ιδιαίτερη εξυπνάδα, τολμηρότητα και εργατικότητα. Ο Κ. υπήρξε μία από τις χαρακτηριστικότερες μορφές της νεοελληνικής ιστορίας, ενώ η παρουσία και η δράση του υπήρξαν σημαντικές στην Επανάσταση και στην οργάνωση του ελεύθερου κράτους. Πέθανε το 1877 ως πρωθυπουργός, αφού διετέλεσε και αντιβασιλιάς το 1863. Ο Κ. αναδείχθηκε ως ο πλέον ατρόμητος πυρπολητής του απελευθερωτικού αγώνα. Στις 7 Ιουνίου 1822 πυρπόλησε μαζί με τον Πιπίνο τη ναυαρχίδα του τουρκικού στόλου που είχε καταστρέψει τη Χίο. Τον ίδιο χρόνο (29 Οκτωβρίου) στην Τένεδο ο Κ. με τον Βρατσάνο ανατίναξαν το δίκροτο του Τούρκου αντιναύαρχου. Το 1824 πυρπόλησε δύο πλοία του Χοσρέφ στη Σάμο και στη Μυτιλήνη. Χαρακτηριστική του παράτολμου χαρακτήρα του Κ. ήταν η ενέργεια της εισόδου στην Αλεξάνδρεια με τους Βώκο και Μπούτη, με σκοπό την καταστροφή του αιγυπτιακού στόλου· η αποτυχία του επιχειρήματος δεν μείωσε τη σημασία του γεγονότος. Το 1827 έγινε αντιπρόεδρος των Ψαρών στην Εθνοσυνέλευση και, όταν ο Καποδίστριας ανέλαβε κυβερνήτης, τον διόρισε αρχηγό μοίρας στόλου. Η πολιτεία του Κ. στα χρόνια της απελευθέρωσης είχε ως σταθερή αρχή τη νομιμότητα και την υπακοή στην κυβέρνηση. Κατά την επανάσταση των Υδραίων εναντίον του Καποδίστρια ο Κ. παρέμεινε πιστός στην κυβέρνηση και μετά τη δολοφονία του κυβερνήτη ιδιώτευσε στη Σύρο και στα Ψαρά. Ο Όθων τον διόρισε ναύαρχο και γερουσιαστή. Το 1843 και 1844 έγινε υπουργός των Ναυτικών, καθώς επίσης και το 1854. Το 1862, όταν ο Όθων αρνήθηκε να εγκρίνει κατάλογο υπουργών του, προσχώρησε στην αντιπολίτευση και μετά την έξωση του Όθωνα αποτέλεσε μέλος της επιτροπής που προσέφερε το στέμμα στον Γεώργιο της Δανίας. Το 1864 και το 1865 ανέλαβε πρωθυπουργός. Τελικά αποσύρθηκε με τον τίτλο του ναύαρχου και ζούσε στην Κυψέλη μέχρι το 1877, όταν, ύστερα από λαϊκή απαίτηση, ανέλαβε και πάλι τον σχηματισμό οικουμενικής κυβέρνησης για τη διεκδίκηση των εθνικών δικαίων. Πέθανε τον ίδιο χρόνο, αφού με τη ζωή του σφράγισε μια ολόκληρη εποχή και με το τέλος του έκλεισε τη σειρά των απλοϊκών αλλά ηρωικών μαχητών του αγώνα της ανεξαρτησίας, που υμνήθηκαν από ολόκληρη την Ευρώπη και από τους διασημότερους ποιητές, όπως ο Βίκτορ Ουγκό. Ο Κωνσταντίνος Κανάρης υπήρξε μία από τις ηρωικότερες μορφές της Επανάστασης του 1821.